ادامه روند نزولی نقدینگی در کشور

طبق آخرین آمارهای اعلامی بانک مرکزی رشد نقطه به نقطه پول در فروردین ماه۱۴۰۳ به ۱۵٫۷درصد رسیده است. رشد نقطه به نقطه پول در فروردین‌ماه۱۴۰۲ برابر با ۷۵٫۱درصد بوده است. این آمارها حاکی از کاهش ۵۹٫۴ واحد درصدی این متغیر در طول یک سال اخیر و رسیدن رشد نقطه به نقطه پول به پایین‌ترین میزان آن در ۶سال و ۴ماه گذشته است. سهم پول از نقدینگی نیز با کاهش ۱٫۶واحد درصدی از ۲۶درصد در فروردین۱۴۰۲ به ۲۴٫۴درصد در فروردین‌ماه۱۴۰۳ رسیده است. به نظر می‌رسد کاهش نرخ رشد نقطه به نقطه پول به‌دلیل صدور گواهی سپرده خاص ۳۰درصدی در اسفندماه سال گذشته، ثبات نرخ ارز و کاهش نسبی انتظارات تورمی رخ داده باشد.

“پول به مجموع حساب‌های جاری و اسکناس و مسکوکات گفته می‌شود که بیشترین همبستگی را با نرخ تورم دارد.”

این شاخص تا تیرماه۱۳۹۶ به ۱۲درصد نیز رسید. با این حال به تدریج و آغاز ریاست‌جمهوری ترامپ، انتظارات تورمی بار دیگر روندی افزایشی به خود گرفت. در مردادماه۱۳۹۹، سهم پول از نقدینگی به ۲۰٫۳درصد رسید و دوباره به کانال ۲۰درصد وارد شد. پس از این تاریخ، روند کلی که این متغیر با آن مواجه بوده صعود با نوسان‌هایی اندک بود. سهم پول از نقدینگی در فروردین‌ماه۱۴۰۲، به ۲۶درصد رسید که دست‌کم در ۱۲سال اخیر بی‌سابقه محسوب می‌شد. اما پس از این تاریخ، رشد نقطه به نقطه پول با کاهشی نسبی به‌دلیل کاهش رشد پول مواجه شد و تا ۲۴٫۴درصد پایین آمد. بررسی‌ها نشان می‌دهد سهم ۲۴٫۴درصدی پول از نقدینگی همچنان نشان از انتظارات تورمی بالا در اقتصاد ایران دارد. با این حال، روند کلی این متغیر به‌عنوان یکی از مهم‌ترین نماگرهای انتظارات تورمی در کشور رو به کاهش است.

 

چه روندی برای انتظارات رخ خواهد داد؟

روند کاهشی نرخ تورم و ثبات نسبی نرخ ارز، در یک‌سال اخیر باعث کاهش سهم پول از نقدینگی و  کاهش رشد نقطه به نقطه پول به‌عنوان یک نماگر انتظارات تورمی شده است. با این حال، ادامه روند کاهشی تورم و همین‌طور وضعیت نرخ ارز با ریسک‌های متفاوت سیاسی مواجه است. با توجه به وابستگی تورم به نرخ رشد نقدینگی در بلندمدت ضرورت اصلاحات ساختاری بودجه امروز بیش از گذشته اهمیت خود را نشان می‌دهد. به گفته اقتصاددانان، کنترل نرخ رشد تورم در گرو کنترل کسری بودجه است و کاهش نرخ رشد نقدینگی بدون کنترل کسری بودجه حتی اگر منجر به کاهش موقتی تورم شده باشد، در بلندمدت با بازگشت تورم‌های بزرگ‌تر همراه خواهد بود. همچنین به نظر می‌رسد ریسک‌های سیاسی سال آینده از جمله انتخابات آمریکا که می‌تواند بر وضعیت تحریم‌ها و درآمدهای نفتی اثرگذار باشد یکی دیگر از ریسک‌های اثرگذار بر وضعیت انتظارات تورم و سهم پول از نقدینگی به‌عنوان یکی از نماگرهای انتظارات محسوب می‌شود.